قیمومیت به معنای عهده‌داری و سرپرستی می‌باشد. افرادی هستند که از نظر قانون توانایی و صلاحیت تصرف در امور غیر مالی و مالی خود را ندارند. به این افراد محجور گویند؛ بنابراین قانون برای سرپرستی محجورین و حمایت از امور مالی آنها، فردی را به نام قیم آنها انتخاب می‌کند؛ بدین صورت محجورین تحت قیمومیت قیم خود در می‌آیند. البته قابل ذکر است که قیمومیت با حضانت که صرفا نگهداری و مراقبت از کودک و انجام امور غیرمالی اوست، متفاوت است و صرفا جنبه مالی دارد. حال می‌خواهیم بدانیم قیمومت چیست و چه کسانی تحت قیمومت قرار می‌گیرند؟
برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.
منبع:
بررسی چیستی نهاد قیمومیت در حقوق ایران
قیمومت چیست ؟
قیمومت یعنی قبول کردن و پذیرفتن مسئولیت و سرپرستی افراد محجور جهت انجام امور مالی آنها. البته قیمومیت چهره غیرمالی هم دارد و قیم در مواردی در امور غیر مالی محجور دخالت می‌کند که شرح آن خواهد آمد اما بخش غیرمالی بخش کوچک‌تری را به خود اختصاص می‌دهد و قیم بیشتر در امور مالی مداخله می‌نماید. بنابراین باید برای نصب او نهایت دقت و حساسیت را به خرج داد تا حق محجور حفظ شود و ضایع نشود. بر اساس ماده ۱۲۱۸ ق.م، محجورانی که نیازمند قیم هستند عبارتند از:
۱- کودکانی که ولی و سرپرست خاص ندارند:
مطابق ماده ۱۱۹۴ ق.م، ولی خاص کودک، به ترتیب پدر، جد پدری و وصی منتخب و منصوب از سوی آن‌‌هاست. در صورتی که کودک ولی خاص نداشته باشد، تحت قیمومیت قیمی که قانون انتخاب کرده است درمی‌آید. البته پس از گذراندن سن بلوغ و پایان ۱۸ سالگی طفل می‌تواند اداره اموال خود را از دسترس قیم خارج کند و خود به عهده بگیرد.
۲- افراد مجنون و غیررشید که جنون و عدم رشد آنها از زمان خردسالی وجود داشته است و ولی خاص هم ندارند:
کسانی که جنون و عدم رشد آنها مربوط به دوران کودکی باشد و از همان زمان محجور باشند و در عین حال پدر یا جد پدری و وصی نداشته باشند، جهت انجام امور مالی خود نیازمند نصب قیم هستند.
۳- افرادی که جنون یا عدم رشد آنها از زمان خردسالی وجود نداشته است:
گاهی افراد به علت بیماری یا حادثه‌ای مجنون می‌شوند یا رشد در آنها اتفاق نمی‌افتد؛ چنین افرادی هم نیازمند قیم هستند.
وظایف قیم
مطابق ماده ۱۲۳۵ ق.م، وظیفه قیم مراقبت از محجور و نمایندگی او در همه امور مالی اوست؛ بدین صورت که از تمام اموال و ثروت مولی علیه حفاظت و نگهداری و از تلف شدن آنها جلوگیری می‌کند. مطابق ماده ۱۲۳۷ ق.م نیز وی موظف است هزینه مورد نیاز سالانه مولی علیه و هزینه نگهداری از اموال او را تعیین کند و بر اساس ماده ۸۲ قانون امور حسبی، عواید آنها را صرف پرداخت نفقه افراد واجب النفقه، بهداشت و معالجه محجور و خانواده او و همچنین صرف تربیت کودکان محجور کند. البته این‌‌ها وظایف اصلی و کلی قیم است و قانون وظایف بیشتری برای قیم در نظر گرفته است. در صورت عدم اجرای تعهدات و وارد آوردن خسارت بر مال محجور توسط قیم، قیم عزل می‌شود و خسارات ناشی از تقصیر و کوتاهی قیم نیز از او اخذ می‌شود.
چگونگی نصب قیم
نصب قیم نیازمند دقت و حساسیت بسیار بالایی است؛ زیرا تمام اموال محجور به تصرف او در می‌آید. قیم باید عاقل، بالغ، امانت دار، بصیر و هوشیار باشد. همانطور که اشاره کردیم، سرپرست و قیم اصلی کودک یا محجور، پدر اوست؛ بنابراین تا زمانی که پدر زنده و تواناست سرپرستی مولی علیه را بر عهده دارد. بعد از پدر، پدربزرگ و هم چنین فردی که از طرف پدر یا پدر بزرگ به عنوان وصی منصوب می‌شود، قیم تعیین می‌گردد.
حال در صورتی که پدر و پدر بزرگ مولی علیه در قید حیات نباشند و وصی‌ای از سمت آنها تعیین نشده باشد، اداره امور مالی محجور بر عهده چه کسی است؟
در این صورت دادگاه با بررسی شرایط محجور اقدام به نصب قیم می‌کند. افراد نزدیک محجور، در اولویت قرار دارند. مادر کودک می‌تواند برای گرفتن مسئولیت مالی و قیمومیت او دادخواستی مبنی بر درخواست قیمومیت فرزند خود را به دادگاه ارائه دهد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قیمومت، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون قیمومت پاسخ دهند.
برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید یا می توانید مقالات مجله حقوقی وکیل دات کام را مطالعه نمایید.
منبع:
بررسی چیستی نهاد قیمومیت در حقوق ایران
- ۹۹/۱۰/۰۳